ΤΑΙΝΙΑ: ΣΤΟ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ

Βρισκόμαστε στη Γερμανία, αρχές της δεκαετίας του ’60, περίπου 20 χρόνια μετά τη λήξη του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου. Η χώρα προσπαθεί να σβήσει από τη μνήμη της την ήττα που υπέστη, να προοδεύσει και να ισορροπήσει ανάμεσα στα λεπτά όρια του εθνισμού και του εθνικισμού. Σε ένα τέτοιο κλίμα, ο νεαρός δικηγόρος Johann Radmann (Alexander Fehling) αναλαμβάνει να εξετάσει την υπόθεση ενός πρώην διοικητή των SS στο Άουσβιτς, που τώρα διδάσκει σ’ένα δημοτικό σχολείο και να τον φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης ως ακάταλληλο να διδάσκει παιδιά. Όμως, όταν καίριες θέσεις του κυβερνητικού μηχανισμού καταλαμβάνονται από πρώην υποστηρικτές του ναζιστικού κόμματος, που αρνούνται προκλητικά να τον βοηθήσουν, κάτι τέτοιο φαντάζει ακατόρθωτο. Για να τα καταφέρει, λοιπόν, θα πρέπει να προσπελάσει πολλά εμπόδια και θα παγιδευτεί σ’ένα λαβύρινθο ψεμάτων και σιωπής. Το να βρει το μίτο και να βγει νικητής από αυτόν, απαιτεί τρομερές υπερβάσεις.

Η ταινία δεν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας, αλλά βασίζεται σε αληθινά γεγονότα κάτι που της προσδίδει ιδιαίτερη ιστορική σημασία. Οι Γερμανοί μέχρι τότε, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν είχαν ιδέα για το τί πραγματικά συνέβη στο Άουσβιτς ή στα υπόλοιπα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Θεωρούσαν ότι ήταν απλά στρατόπεδα εργασίας για αιχμαλώτους πολέμου. Πώς γίνεται, λοιπόν, να καταδικαστεί ως ακατάλληλος για δάσκαλος ένας στρατιώτης που απλά έπραττε το χρέος του προς την πατρίδα; Οι μαρτυρίες όμως που θα ακούσει ο νεαρός Radmann από όσους επέζησαν από το Άουσβιτς θα τον φέρει αντιμέτωπο με τη σοκαριστική αλήθεια και τις θηριωδίες που έλαβαν μέρος εκεί. Μετά από αυτό δεν υπάρχει γυρισμός… Πρέπει να αποδοθεί διακαιοσύνη!

Η δίκη που ξεκίνησε στις 20 Δεκεμβρίου του 1963 κι έληξε 20 μήνες αργότερα τον Αύγουστο του 1965, έμεινε στην ιστορία ως η » Η Δίκη της Φρανκφούρτης» κι έμελλε να γίνει η πιο σημαντική στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας, καθώς για πρώτη φορά η χώρα ήρθε αντιμέτωπη με τα εγκλήματα του Ολοκαυτώματος. Επικεφαλής της προσπάθειας αυτής υπήρξε ο γενικός εισαγγελέας Fritz Bauer. Στην αίθουσα του δικαστηρίου, τα θύματα ήρθαν αντιμέτωπα με τους βασανιστές τους και ακούστηκε η σκληρή αλήθεια. Στοιχεία έδειχναν πως πάνω από 8000 στρατιώτες «υπηρέτησαν» στο Άουσβιτς, όμως μόλις 22 κάθισαν στο εδώλιο και παρόλο που καταδικάστηκαν ποτέ δεν παραδέχθηκαν τα εγκλήματά τους.

Το κύριο μήνυμα που πέρασε στην ιστορία η συγκεκριμένη δίκη είναι ότι οι άνθρωποι που διέπραξαν αυτές τις θηριωδίες δεν εκτελούσαν απλά διαταγές του Χίτλερ ή του Χίμλερ χωρίς περιθώρια επιλογής. Οι περισσότεροι έδρασαν εντελώς αυτόβουλα κι ό,τι διέπραξαν αποτελούσε καθαρά δική τους πρωτοβουλία. Η δίκη της Φρανκφούρτης έφερε τη γερμανική κοινωνία ενώπιον των ευθυνών της. Έκανε τη νέα γενιά να θέλει να μάθει το παρελθόν των γονιών της και να την μπολιάσει με τον προβληματισμό ότι οι εγκληματίες του Άουσβιτς ζούσαν ελεύθεροι και αποτελούσαν πρόσωπα υπεράνω πάσης υποψίας στις τοπικές κοινωνίες. Ο ναζισμός δεν είναι απλά μια θεωρητική έννοια. Είναι οι άνθρωποι που ενστερνίζονται ό, τι αυτός πρεσβεύει.

Αξιοπρεπής και ενδιαφέρουσα ταινία που οφείλει να δει όποιος θέλει να μάθει ή να μην ξεχάσει σημαντικά γεγονότα της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας.